Przepisy przeciwpożarowe — wszystko, co musisz wiedzieć

Czy wiesz, że obowiązek zabezpieczenia budynku od ognia spoczywa na każdej osobie fizycznej i podmiocie prawnym, który z niego korzysta? A ściśle rzecz biorąc osoba lub podmiot, który zarządza budynkiem, lub użytkownik, któremu na mocy umowy cywilnoprawnej takie zarządzanie lub użytkowanie zostało przekazane? Może to dotyczyć także Ciebie. Jeśli tak jest, warto wiedzieć, jakie przepisy przeciwpożarowe obowiązują w poszczególnych budynkach.

Przepisy przeciwpożarowe, jakim powinny odpowiadać budynki

Każdy z budynków podlega przepisom przeciwpożarowym, co oznacza, że musi być użytkowany w sposób zgodny z przeznaczeniem z zachowaniem zasad ochrony przeciwpożarowej. Zasady te regulowane są przepisami Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej. Ustawa o ochronie przeciwpożarowej precyzyjnie mówi o tym, że ochrona przeciwpożarowa polega na wszelkich przedsięwzięciach, których celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, ale też klęską żywiołową i innym miejscowym zagrożeniem. Jak więc wygląda to w kontekście poszczególnych typów obiektów budowlanych?

Stopnie zagrożenia

Czy wiesz, że stopień niebezpieczeństwa pożarowego w budynkach przeznaczonych do stałego lub czasowego przebywania w nich ludzi określa się za pomocą kategorii zagrożenia ludzi (ZL)? Tej klasyfikacji podlegają wszystkie budynki mieszkalne (jedno- i wielorodzinne), a także budynki użyteczności publicznej. Wskazuje ona na ryzyko wystąpienia zagrożenia i łatwość ewakuacji. Klasyfikacja ta została określona przez Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku i dzieli się:

• ZL I — pomieszczenia w budynkach użyteczności publicznej, w których może przebywać jednocześnie powyżej 50 osób;
• ZL II — budynki użyteczności publicznej przeznaczone dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się (żłobki, przedszkola, szpitale, hospicja, domy opieki);
• ZL III — pozostałe budynki użyteczności publicznej;
• ZL IV — budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne;
• ZL V — budynki mieszkania zbiorowego.

Budynki przemysłowe z kolei podlegają innym klasyfikacjom:

• budynki magazynowe i produkcyjne, w tym także garaże, kotłownie, hydrofornie, rozdzielnie elektryczne, centrale telefoniczne, węzły ciepłownicze oraz stacje transformatorowe określane są według klasyfikacji PM;
• budynki dla utrzymania zwierząt gospodarskich według klasyfikacji IN.

Przepisy przeciwpożarowe — dom jednorodzinny

Choć bezpieczeństwo pożarowe w domach jednorodzinnych jest równie ważne co w każdych innych, to aktualne przepisy przeciwpożarowe są wobec nich najmniej restrykcyjne. Domy jednorodzinne nie muszą być wyposażane w gaśnice ani czujniki dymu, gazu czy czadu. Oczywiście zaleca się ich stosowanie, zwłaszcza jeśli w budynku występują instalacje mogące powodować wystąpienie takich zagrożeń, jednak nie ma obowiązku ich posiadania.

System przeciwpożarowy może jednak pomóc ograniczyć skutki wybuchu pożaru, dlatego każdy właściciel domu jednorodzinnego powinien rozważyć jego instalację. Przeczytaj nasz inny artykuł, jeśli zastanawiasz się, czy warto instalować alarm przeciwpożarowy. A chociaż właściciele domów jednorodzinnych nie są zobowiązani do wyposażenia domu w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, to zobowiązani są do regularnych kontroli instalacji grzewczych, kominowych czy hydraulicznych.

Przepisy przeciwpożarowe w bloku mieszkalnym

Ilość wymaganych zabezpieczeń ochrony przeciwpożarowej w bloku mieszkalnym zależna jest od jego wielkości, jednakże nie ma wymogu, aby w takich budynkach były gaśnice, choć podobnie jak inne środki ochrony przeciwpożarowej i zabezpieczenia są zalecane. Przepisy ochrony przeciwpożarowej wyraźnie wskazują jednak, że mieszkańcy muszą zapewnić możliwość ewakuacji z budynku nie tylko w częściach wspólnych, ale także pomieszczeniach mieszkalnych.

Chociaż podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej w blokach mieszkalnych nie wskazują sposobów wyposażania budynków w konkretne instalacje i urządzenia zapobiegające powstawaniu i rozprzestrzenianiu się ognia, to zaleca się montaż stałych systemów ostrzegania. Dobrą praktyką jest także instalacja monitoringu pożarowego, dzięki któremu w sytuacji wystąpienia zagrożenia, odpowiednia jednostka straży pożarnej zostanie powiadomiona automatycznie.

Przepisy przeciwpożarowe w szkole

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów wskazuje, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo przeciwpożarowe w szkole spoczywa na dyrektorze placówki. Zobowiązany jest on do zachowania:

• przestrzegania warunków ochrony przeciwpożarowej, w tym wymagań techniczno-budowlanych;
• zaopatrzenie placówki w gaśnice, sprzęt pożarniczy i ratowniczy, a także jego kontrolowanie i serwisowanie;
• opracowywanie i uaktualnianie dokumentacji dotyczącej ochrony przeciwpożarowej;
• kontrolę standu dróg pożarowych;
• prawidłowe oznaczenia dróg ewakuacyjnych;
• przeglądy instalacji elektrycznej i odgromowej;
• szkolenia pracowników w ramach bezpieczeństwa pożarowego;
• rozmieszczanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego w widocznych miejscach.

Przepisy przeciwpożarowe w zakładzie pracy

Art. 207 § 2 Kodeksu Pracy wskazuje, iż odpowiedzialność za bezpieczeństwo pożarowe w zakładzie pracy spoczywa na pracodawcy. Jest on odpowiedzialny za zapewnienie przestrzegania przepisów i zasad BHP w obiekcie, a w sytuacji wystąpienia jakichkolwiek uchybień za ich usunięcie. Ponadto musi on zapewnić:

• wszelkie niezbędne środki ochrony przeciwpożarowej w tym gaśnice,
• wskazanie i oznaczenie dróg ewakuacyjnych,
• środki do udzielenia pierwszej pomocy.

W zakładzie pracy przestrzeganie przepisów ochrony przeciwpożarowej dotyczy także pracowników. Ich podstawowym obowiązkiem jest ich znajomość, a także znajomość zasad BHP, poddawanie się szkoleniom i egzaminom sprawdzającym tę wiedzę i stosowanie do wskazówek przełożonych. Ponadto pracownik zobowiązany jest do informowania o możliwym niebezpieczeństwie i pełna współpraca z pracodawcą w tym zakresie.

Przepisy przeciwpożarowe — odległość budynków

Warto mieć na uwadze, że usytuowanie budynków na działce jest uzależnione nie tylko od ogólnych przepisów prawa budowlanego, ale także w kontekście obowiązujących na działce budowlanej przepisów przeciwpożarowych. Ze względu na nie, ważne jest zachowanie konkretnych odległości między zewnętrznymi ścianami budynków.

1. W myśl paragrafu 216 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2022 roku, jeżeli ściana budynku ma więcej niż 65% powierzchni sklasyfikowanych według klasy odporności ogniowej E i nie jest ścianą oddzielenia przeciwpożarowego, to odległość pomiędzy nią a ścianą sąsiedniego budynku, nie może być mniejsza niż:

1. Jeżeli jedna ze ścian zewnętrznych usytuowana od strony sąsiedniego budynku lub przykrycie dachu jednego z budynków jest rozprzestrzeniające ogień, wówczas odległość określoną w ust. 1 należy zwiększyć o 50%, a jeżeli dotyczy to obu ścian zewnętrznych lub przykrycia dachu obu budynków – o 100%.
2. Jeżeli co najmniej w jednym z budynków znajduje się pomieszczenie zagrożone wybuchem, wówczas odległość między ich zewnętrznymi ścianami nie powinna być mniejsza niż 20 m.
3. Jeżeli ściana zewnętrzna budynku ma na powierzchni nie większej niż 65%, lecz nie mniejszej niż 30%, klasę odporności ogniowej (E), określoną w § 216 ust. 1 w 5 kolumnie tabeli, wówczas odległość między tą ścianą lub jej częścią a ścianą zewnętrzną drugiego budynku należy zwiększyć w stosunku do określonej w ust. 1 i 2 o 50%.”

Przepisy PPOŻ w obiektach budowlanych i terenach, na których stoją

Wszystkie przepisy ochrony przeciwpożarowej, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane, są dosyć obszerne, dlatego ciężko napisać o nich jeden wyczerpujący artykuł, zwłaszcza w kontekście wielu typów budynków. Jeśli zatem interesuje Cię ten temat, śledź kolejne wpisy, dotyczące ochrony przeciwpożarowej budynków na naszym blogu, a jeśli poszukujesz specjalistów od ochrony osób i mienia, jesteś odpowiedzialny za zapewnienie zabezpieczeń przeciwpożarowych w budynku i chcesz zainstalować systemy, które podniosą poziom bezpieczeństwa w budynku, skontaktuj się z nami.