Monitoring to nieodłączny element bezpieczeństwa w wielu miejscach, takich jak biura, sklepy, szkoły, budynki użyteczności publicznej czy parkingi. Nagrania z kamer mogą dostarczyć niezbitych dowodów w przypadku kradzieży, wandalizmu czy innego przestępstwa. Jednakże, pytanie, komu można udostępnić nagrania z monitoringu, jest istotne z punktu widzenia prywatności i ochrony danych osobowych. W tym artykule postaramy się na nie odpowiedzieć wyczerpująco.
Nie da się ukryć, że monitoring wizyjny jest jedną z bardziej skutecznych form ochrony osób i mienia. Dzięki niemu można łatwo wykryć potencjalne zagrożenia, zlokalizować je i szybko przeciwdziałać. Można też zidentyfikować sprawców włamania i kradzieży, ale ponadto kamery do monitoringu znajdują szersze zastosowanie.
Wielu pracodawców montuje kamery w swoich zakładach pracy, celem kontroli odbywających się tam procesów, pracy wykonywanej przez pracowników i zapobiegania wypadkom. Choć nie może się to odbywać bez ich wiedzy, a co więcej, każdy z pracowników musi wyrazić zgodę na rejestrację swojego wizerunku przez kamery. Wizerunek osoby jest bowiem jedną z danych osobowych, których ochrona podlega przepisom RODO, czyli unijnym Rozporządzeniu o Ochronie Danych Osobowych, jakie weszło w życie 25 maja 2018 roku.
Przepisy o RODO opisują sposoby przetwarzania danych osobowych, jakie są dopuszczane w krajach unijnych. Nagrania z monitoringu są danymi osobowymi, dlatego powinny być odpowiednio chronione i przechowywane zgodnie z tymi przepisami prawa. Właściciel kamery, jako administrator danych powinien dbać o to, żeby nagrania były przechowywane w bezpiecznym miejscu, niedostępnym dla osób trzecich oraz żeby były usuwane zgodnie z określonymi terminami dopuszczanymi przez przepisy RODO. Lecz to nie wszystko.
W kontekście zapisów o RODO, osoby, które znajdują się na nagraniach z monitoringu, mają prawo do ochrony swojej prywatności i wizerunku. Właściciel kamery powinien dbać o to, żeby nagrania nie były publikowane lub udostępniane w sposób naruszający prywatność i wizerunek tych osób. Dlatego przed udostępnieniem nagrań warto upewnić się, że wszystkie osoby na nich widoczne wyraziły na to zgodę lub że udostępnienie nagrań nie naruszy ich praw. Czy to oznacza, że można udostępniać nagrania z monitoringu osobom trzecim?
W Polsce dostęp do nagrań z monitoringu jest regulowany przepisami prawa. Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, osoba, której dane dotyczą, ma prawo do dostępu do swoich danych osobowych oraz prawo do ich poprawiania, uzupełniania, aktualizowania, czasowego lub stałego wstrzymania ich przetwarzania, lub ich usunięcia, jeżeli są one niekompletne, nieaktualne, nieprawdziwe albo zostały zebrane w sposób niezgodny z ustawą.
Jednakże, nawet jeśli zainteresowana osoba znajduje się na nagraniu, nie może mieć 100% pewności, że zostanie jej ono udostępnione. Wszystko dlatego, że mogą się na nim pojawiać również osoby trzecie, które nie wyraziły zgody na udostępnianie wizerunku. Czy to oznacza, że zainteresowanej, uprawnionej osobie nie można przekazać nagrania?
Właściciel monitoringu jako administrator danych osobowych (chyba że do administracji powołał osobę trzecią) powinien zadbać o zgodę wszystkich osób widocznych na nagraniu. Wówczas, osoba zainteresowana posiadająca prawo do dostępu do danych osobowych, może wnioskować o udostępnienie nagrania, jednocześnie pamiętając, że otrzymanie nagrania zależy od zgody pozostałych osób widocznych na nagraniu i samego administratora.
Właściciel kamery monitoringu może udostępnić nagrania organom ścigania oraz innym uprawnionym podmiotom, jeśli jest to niezbędne do realizacji określonego celu np. wykrycia przestępstwa, ochrony mienia, zapewnienia bezpieczeństwa osób lub przeciwdziałania zagrożeniom dla życia, zdrowia lub mienia. W takim przypadku udostępnienie nagrania musi być uzasadnione i wynikać z ważnego interesu publicznego.
Nagrania z monitoringu można również udostępnić osobom trzecim, ale tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione prawem lub zgodą osoby, której dane dotyczą. Na przykład, właściciel sklepu może udostępnić nagranie z monitoringu pracownikowi ochrony lub firmie ubezpieczeniowej w celu rozpatrzenia roszczenia odszkodowawczego. Udostępnienie nagrania w celach marketingowych, handlowych lub innych niż przewidziane prawem jest niedopuszczalne.
Ważne jest również zachowanie ostrożności przy udostępnianiu nagrań z monitoringu. Właściciel kamery powinien upewnić się, że osoba, która otrzymała nagranie, jest uprawniona do jego otrzymania oraz że nagranie nie zostanie wykorzystane w sposób niezgodny z prawem lub szkodliwy dla prywatności i reputacji osób, których dotyczy. W praktyce więc powinien uzyskać uprzednio zgodę wszystkich osób widocznych na nagraniu, na udostępnienie wizerunku konkretnemu podmiotowi.
Zgodnie z art. 6 ust.1 lit. f przepisów o RODO, administrator danych osobowych zarejestrowanych na nagraniu podejmuje ostatecznie decyzje o tym, czy udostępni nagrania osobie składającej wniosek. Decyzja ta powinna jednak zostać podjęta z poszanowaniem prawa i wolności wszystkich osób znajdujących się na nagraniu. Punkt ten niesie brzmienie:
"...przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.”
W rozumieniu tego zapisu, o udostępnienie nagrania z monitoringu mogą się ubiegać osoby prywatne, które znajdują się na nagraniu, ale także te osoby trzecie, których nie ma na nagraniu, jednak udowodnią prawnie uzasadniony interes do jego pozyskania, nie zapominając o prawach i wolnościach osób, których wizerunki zostały utrwalone na nagraniu.
Uzasadniony interes osób ubiegających się o dostęp do nagrania z monitoringu powinien być każdorazowo poprzedzony dokładną analizą powodów, na jakie taka osoba się powołuje. Dlatego w niektórych sytuacjach osoba fizyczna może uzyskać dostęp do wizerunku innych osób, zarejestrowanych na nagraniu z monitoringu. W zrozumieniu tego, co może być uzasadnionym interesem, mogą nam być pomocne przykłady wskazane w RODO i orzecznictwie TSUE. Na przykład:
Udostępnienie nagrań z monitoringu jest możliwe tylko w określonych sytuacjach, w sposób uzasadniony i zgodny z przepisami prawa. Właściciel kamery powinien zachować ostrożność i upewnić się, że osoba, która otrzymała nagranie, jest uprawniona do jego otrzymania, oraz że nagranie nie będzie wykorzystane w sposób niezgodny z prawem lub szkodliwy dla prywatności i reputacji osób, których dotyczy.
Pamiętaj, że nasz artykuł jest jedynie indywidualną interpretacją przepisów prawa o ochronie danych osobowych. W przypadku wątpliwości lub braku pewności co do udostępnienia nagrań warto skonsultować się z prawnikiem lub organem nadzorczym ds. ochrony danych osobowych.
