Chociaż na przestrzeni ostatnich 20 lat liczba rozbojów w Polsce znacznie zmalała, to jak podają policyjne statystyki, w 2021 stwierdzono ponad 4 tysiące przestępstw tego typu. Oprócz tego stwierdzono blisko 2,5 tysiąca przestępstw związanych z bójką i pobiciem. To wszystko tylko część przestępstw, podczas których dochodzi do napadów i wymuszeń. W tym kontekście warto pomyśleć o metodach samoobrony, a jedną z nich jest użycie gazu pieprzowego. Jednak, czy to legalne? Wyjaśnimy w tym artykule.
Gaz pieprzowy jest środkiem stosowanym do samoobrony. Jego substancją czynną jest kapsaicyna, która występuje w formie oleożywicy (oleoresin capsicum) w różnych odmianach papryczki chilli. Jej stężenie w gazie pieprzowym wynosi do 15%. Zawieszona jest ona w rozpuszczalniku takim jak olej lub alkohol. Niektóre formuły gazu pieprzowego mogą zawierać także dodatkowe składniki, takie jak barwniki, które pomagają zidentyfikować atakującego, lub związki powodujące wymioty, które zwiększają efekt odstraszający. Gaz ten zamknięty jest w formie miotacza ręcznego lub pistoletowego.
Chociaż gaz pieprzowy jest potężnym środkiem odstraszającym, nie powoduje trwałych uszkodzeń i jego efekty zazwyczaj mijają po upływie od 15 do 45 minut. Gaz ten to tzw. laktymator, co oznacza, że po rozpyleniu powoduje intensywne podrażnienie oczu, skóry i układu oddechowego. Objawia się to natychmiastowym łzawieniem, kaszlem, trudnościami z oddychaniem i nieznośnym bólem.
Gaz pieprzowy występuje w różnych formach, w tym jako aerozol, żel i pianka. Różnią się one głównie metodą dystrybucji, a nie skutecznością. Jednakże na rynku można spotkać wielu producentów różnych odmian gazu pieprzowego i jak informują, jedne z nich są skuteczniejsze od drugich. Różnice te wynikają przede wszystkim ze stężenia kapsaicyny. Im wyższe stężenie, tym silniejszy efekt podrażnienia.
Gaz w aerozolu/sprayu występuje w dwóch formach:
Gaz w formie żelu — po rozpyleniu trafnie uderza w cel i przylega do niego, przez co jest trudny do usunięcia i na dłużej pozostaje na napastniku. To właśnie ten gaz może zawierać w swoim składzie różne barwniki do jego oznaczania. Gaz ten jest też odporny na działanie warunków atmosferycznych i może być używany w zamkniętych pomieszczeniach.
Gaz w formie piany — po uderzeniu w napastnika gaz ten zaczyna się pienić, zwiększając powierzchnię oddziaływania. Szybko przywiera do skóry i trudno go usunąć. Można go stosować w pomieszczeniach, a na zewnątrz nieco mniej ulega rozproszeniu niż gaz w sprayu.
Głównym celem gazu pieprzowego jest wywołanie chwilowej dezorientacji, podrażnienia oczu oraz błon śluzowych nosa i ust, a także wywołanie bólu i duszności u napastnika.
Gaz pieprzowy działa poprzez kontakt z ciałem napastnika. Po rozpyleniu sprayu, cząsteczki kapsaicyny unoszą się w powietrzu i przedostają się do dróg oddechowych napastnika. Receptory na powierzchni oczu i błon śluzowych reagują na kapsaicynę, powodując pieczenie, łzawienie oczu i trudności w oddychaniu.
Ponieważ gaz pieprzowy uważany jest za rodzaj broni, używanie go w Polsce regulowane jest Ustawą z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (z późn. zm.). W świetle tej ustawy gaz pieprzowy jest bronią, która nie wymaga zezwolenia. Mówi o tym wprost artykuł 11.
Art. 11. Ustawy o broni i amunicji:Wyłączenie obowiązku posiadania pozwolenia na brońPozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku:[...] 8)posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego; [...]
Możemy więc jasno stwierdzić, że posiadanie gazu pieprzowego jest legalne. Możesz go zatem legalnie kupić, przechowywać w domu lub przenosić ze sobą. Jednak czy możesz go legalnie używać?
Wiesz już, jakie objawy może powodować gaz pieprzowy. Tym samym wiesz, że jest to broń, która może wywołać uszczerbek na zdrowiu napastnika, czy też innej osoby, wobec której użyjesz gazu. Właśnie dlatego, jego użycie dozwolone jest tylko w określonych przypadkach. Jakich? Wtedy, gdy zachodzi konieczność obrony własnej.
Okoliczności uzasadniające użycie gazu pieprzowego reguluje artykuł 25 Kodeksu karnego.
Art. 25. Kodeksu karnego:
Jak interpretować zapis tego artykułu? Otóż stosowanie gazu pieprzowego jest całkowicie legalne w sytuacji, w której zagrożone jest zdrowie lub życie osoby, która go używa. Jeśli więc użycie go w celu obrony własnej jest uzasadnione, nie poniesiesz konsekwencji prawnych. A co się stanie, jeśli użyjesz gazu w nieuzasadnionej okoliczności?
Nieuzasadnione użycie gazu pieprzowego wobec innej osoby podobnie jak przekroczenie granic obrony koniecznej może podlegać konsekwencjom prawnym.
O obronie koniecznej mówimy wtedy, gdy podejmujemy ją w chwili zagrożenia, czyli dokładnie wtedy, gdy jesteśmy zmuszeni odeprzeć atak. O przekroczeniu granic obrony koniecznej możemy mówić wtedy, gdy siła ataku na napastnika będzie niewspółmiernie wyższa od siły ataku podjętej przez niego wobec nas, albo gdy jest przedwczesna lub spóźniona.
Każdy przypadek użycia broni jest indywidualne rozpatrywany przez sąd, a dokładne ustalenie zasadności obrony koniecznej jest prawie niemożliwe. Mimo to warto wiedzieć, co grozi za bezpodstawne użycie gazu pieprzowego. Najczęściej takie zachowanie traktowane jest jako rozbój lub napad, za co Kodeks karny przewiduje od 2 do 12 lat pozbawienia wolności (art. 280 K.k.).
Na pytanie, jak nosić gaz pieprzowy jest tylko jedna odpowiedź: bezpiecznie. Bardzo dużo zależy w tej kwestii od tego, w jakiej formie posiadamy nasz miotacz. Gaz pistoletowy możemy przenosić w kaburze, miotacz gazu ręczny z kolei na klipsie lub luzem w kieszeni.
Jednakże równie ważne co bezpieczeństwo przenoszenia, jest dostępność. Chodzi o to, aby w sytuacji zagrożenia i ataku agresora mieć możliwość intuicyjnego, natychmiastowego chwycenia za miotacz i użycia go. Tym samym noszenie go luzem w plecaku czy na dnie damskiej torebki nie sprawdzi się.
Używanie gazu pieprzowego wymaga odpowiedniej techniki. Aby użycie gazu było skuteczne i nie spowodowało podrażnienia u osoby, która go rozpyla, należy opanować odpowiednią technikę. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek dotyczących używania gazu pieprzowego:
Gaz pieprzowy można kupić w wielu miejscach. Jednym z nich są sklepy z artykułami militarystycznymi i obronnymi, drugim są internetowe markety. Gaz pieprzowy można dostać także w niektórych sklepach sportowych. Często dostępny jest też na targowiskach. Jednakże warto zwrócić uwagę na reputację źródła zakupu i certyfikację produktów.
Kupując gaz, zwróć uwagę na jego pojemność, okres przydatności do użycia, czy też skuteczność. Jak wspomnieliśmy im wyższe stężenie kapsaicyny, tym silniejsze działanie drażniące. Przy okazji musimy wspomnieć, że najważniejszym wskaźnikiem mocy gazu pieprzowego jest procentowa zawartość kapsaicynoidów, wyrażona w MC (Major Capsaicinoids). Dobre gazy mają MC powyżej 1%.
Wiesz już, kiedy posiadanie i stosowanie gazu pieprzowego jest w pełni legalne. Podsumowując, nie potrzebujesz specjalnego pozwolenia na posiadanie gazu pieprzowego. Co więcej, jeśli używając go, możesz odeprzeć bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia, nie grożą Ci za to żadne konsekwencje prawne. Jednak to niejedyna metoda, która może Ci pomóc wyzwolić się z opresji.
Dobrym pomysłem na obronę przed napastnikami jest posiadanie alarmu napadowego. Mały pilot, który możesz dopiąć do kluczy to narzędzie, za pomocą którego wezwiesz pomoc. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zajrzyj tutaj: systemy alarmowe.
