Czujnik ruchu to urządzenie elektroniczne, które wykrywa ruch w danym obszarze i reaguje na niego. Czujniki ruchu są szeroko stosowane w różnych systemach, takich jak systemy bezpieczeństwa, oświetlenie, systemy klimatyzacji, automatyka budynkowa i wiele innych. W tym artykule omówimy, czym jest, jakie są jego rodzaje, jak działa czujnik ruchu i jakie są jego zastosowania.
Czujnik ruchu, nazywany też czujką lub detektorem ruchu, jest urządzeniem, które wykorzystuje różne technologie, aby wykryć ruch w danym obszarze. Technologie te obejmują mikrofale, podczerwień, ultradźwięki i kilka innych. Czujniki ruchu są zwykle stosowane w systemach, w których wymagana jest automatyczna reakcja na ruch, na przykład w systemach bezpieczeństwa, systemach oświetleniowych i systemach klimatyzacyjnych.
Czujniki ruchu mają szerokie zastosowanie w różnych systemach, w tym:
Czujnik ruchu działa w różny sposób, w zależności od jego technologii. Najczęściej stosowane technologie to mikrofalowe i podczerwieni, ale w systemach bezpieczeństwa używa się równie często czujników dualnych, łączących obie te technologie, dlatego omówimy po kolei każdy z nich.
Najpopularniejsze rodzaje czujników ruchu:
Czujnik na podczerwień, czyli czujnik PIR (Passive Infra Red), choć nazywany jest czujnikiem ruchu, w rzeczywistości wykrywa zmiany temperatur w obrębie pola detekcji. Taki czujnik wysyła więc wiązkę światła podczerwonego w obszar roboczy. Te odbija się od obiektów i powraca do czujnika, który odczytuje jego intensywność i identyfikuje temperaturę obiektu.
Temperatura większości obiektów jest stała, ale temperatura człowieka rozkłada się nierównomiernie (np. głowa jest cieplejsza niż stopy). Czujnik wykrywa tę zależność i reaguje na zmiany w monitorowanym otoczeniu, aktywując alarm, uruchamiając światło czy inne urządzenie.
Czujnik ruchu mikrofalowy wykorzystuje fale elektromagnetyczne lub ultradźwięki, aby wykryć ruch. Taki czujnik emituje fale radiowe o niskiej mocy, które odbijają się od obiektów w obszarze roboczym czujnika. Czujnik mierzy czas, który zajmuje fali radiowej, aby powrócić do czujnika po odbiciu się od obiektu. Jeśli czujnik wykryje zmianę czasu powrotu fali radiowej, oznacza to, że w obszarze roboczym czujnika porusza się jakiś obiekt. Wtedy, czujnik przekazuje impuls do centrali lub sterownika, z którym jest połączony i wyzwala alarm lub uruchamia jakieś urządzenie.
Warto wspomnieć, że czujniki mikrofalowe są w stanie przeniknąć przez cienkie ścianki działowe i szkło, co oznacza, że mogą zareagować nawet wtedy, gdy ruch odbywa się w pomieszczeniu obok.
Czujnik dualny łączy w sobie technologię mikrofalową z promieniowaniem podczerwieni. Oba detektory umieszczone są w jednym urządzeniu, pozwalając tym samym wyeliminować fałszywe alarmy, do jakich dochodzi często w przypadku jednej lub drugiej technologii. Czujnik mikrofalowy może bowiem zostać uruchomiony przez ruch liści, podczas gdy czujnik podczerwieni może zareagować na nagły podmuch wiatru.
Połączenie obu technologii pozwala wyeliminować takie alarmy i wykryć tylko taki ruch, który spełni warunki detektora mikrofal i PIR. Jak każde urządzenie, tak i to jednak ma swoje wady. Zasadniczą wadą czujników dualnych jest nieco opóźniony czas reakcji, co ma niewątpliwe znaczenie dla systemów alarmowych. Niemniej jednak, producenci tego typu urządzeń, od lat starają się je usprawnić i produkowane obecnie czujniki dualne to precyzyjne urządzenia o dość szybkim czasie reakcji.
W systemach alarmowych używa się wszystkich trzech wspomnianych rodzajów czujek ruchu, w tym czujniki ruchu PIR, czujniki mikrofalowe i dualne, ale warto wiedzieć, że nie wszystkie sprawdzają się dobrze w każdym pomieszczeniu.
W pomieszczeniach, w których zamontowane są urządzenia grzewcze, wentylacja czy klimatyzacja, stosowanie czujników PIR nie jest zalecane, gdyż te urządzenia mogą zakłócać ich działanie. Podobnie jak czujników mikrofalowych z reguły nie montuje się w przypadku obecności zwierząt domowych, a już na pewno na zewnątrz.
Detekcja ruchu na zewnątrz budynku jest dość wymagająca. Nagły podmuch wiatru, ruch liści, czy zwierząt mogą wywoływać fałszywe alarmy, dlatego na zewnątrz warto zamontować czujniki dualne, które są, mówiąc nieco kolokwialnie, "odporne" na tego typu zakłócenia.
Nie wspomnieliśmy jeszcze o aktywnych czujnikach podczerwieni, bo te z reguły stosowane są w bardziej zaawansowanych systemach alarmowych, np. w barierach podczerwieni. W czujnikach aktywnych promień światła podczerwonego nie wraca do detektora, ale kierowany jest do odbiornika zamontowanego po przeciwnej stronie. Ruch wykrywany jest w momencie przerwania takiej wiązki światła.
Wspomnieliśmy już o działaniu konkretnych rodzajów czujników, ale gdybyśmy mieli odpowiedzieć na to pytanie ogólnie, powiedzielibyśmy, że czujka ruchu wykrywa ruch obiektów w polu detekcji i przekazuje informację o wykrytym ruchu do urządzenia, odpowiedzialnego za wyzwolenie właściwej reakcji. Tym urządzeniem może być centrala alarmowa, która aktywuje sygnalizator alarmowy lub sterownik oświetlenia, klimatyzacji, czy jakikolwiek inny.
Należy jednak zauważyć, że każdy taki czujnik ma określony zasięg i obejmuje swoim działaniem tylko określoną wielkość detekcji, dlatego może pojawiać się pytanie, jak go zamontować.
Sposób montażu czujnika ruchu uzależniony jest z reguły od jego rodzaju oraz systemu, w którym będzie działać. Czujniki, które uruchamiają oświetlenie, możemy zamontować praktycznie w każdym pomieszczeniu, w wielu miejscach i na różnych wysokościach. Jednak czujniki w systemach alarmowych powinny być montowane na odpowiedniej wysokości, z reguły 2-3 metrów od podłogi, w narożnikach lub przy sufitach.
Czujników wewnątrz budynków nie powinno się montować w pobliżu urządzeń, które mogą zakłócać ich działanie, ani też w pobliżu okien, aby nie analizowały ruchu na zewnątrz. Czujniki zewnętrzne z kolei powinno umieszczać się, kierując je w miejsca najbardziej narażone na włamanie i najlepiej pod zadaszeniem.
Nie tylko montaż czujnika ma znaczenie dla prawidłowego działania, ale także samo urządzenie ma istotne znaczenie, dlatego warto zdać się na pomoc profesjonalistów. W CNT System mamy duże doświadczenie i dysponujemy fachową wiedzą w tym zakresie, dlatego jeśli myślisz o instalacji czujnika ruchu w swoim domu, firmie lub innym obiekcie, skontaktuj się z nami.
