System detekcji gazu jest istotnym elementem bezpieczeństwa w wielu branżach. Służą do wczesnego wykrywania obecności gazów toksycznych lub wybuchowych, co może uratować ludzkie życie i zapobiec wielu katastrofom. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, jak działają te systemy, jakie mają zastosowania i jakie są wymagania prawne związane z ich instalacją.
System detekcji gazu to zestaw urządzeń technicznych służących do wykrywania i monitorowania poziomów różnych gazów w otoczeniu. Głównym celem montażu takiego systemu jest zapewnienie bezpieczeństwa ludzi i ochrona mienia przed szkodliwymi skutkami ulatniania się gazów toksycznych lub wybuchowych.
System detekcji gazu składa się z kilku kluczowych elementów, które współdziałając ze sobą, zapewniają efektywne wykrywanie i monitorowanie obecności gazów.
Główne elementy systemu detekcji gazów:
Razem te komponenty tworzą kompleksowy system, który zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa w miejscach, gdzie istnieje ryzyko ulatniania się niebezpiecznych gazów.
Obecność systemów detekcji gazu jest wymagana prawnie w wielu obiektach, szczególnie tam, gdzie istnieje ryzyko ulatniania się niebezpiecznych gazów. Aktualne przepisy, jak Rozporządzenie Ministra Infrastruktury czy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, określają szczegółowe wymagania dla różnych typów obiektów i miejsc pracy.
Największe znaczenie ma tutaj Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów z dnia 7 czerwca 2010. Możemy w nim przeczytać:
Z kolei w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie, czytamy, że systemy detekcji powinny znaleźć się:
Dodatkowo w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 sierpnia 2003 roku czytamy, że:
”97.1 Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz w których istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji trujących albo tworzących z powietrzem mieszaniny wybuchowe, powinny być wyposażone w:
1)Urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach”
Różnica między systemami wykrywania gazów wybuchowych a toksycznych polega głównie na rodzaju wykrywanych gazów. Systemy detekcji gazów wybuchowych koncentrują się na wykrywaniu gazów łatwopalnych, które mogą prowadzić do eksplozji. Natomiast systemy do gazów toksycznych skupiają się na wykrywaniu substancji niebezpiecznych dla zdrowia.
Systemy detekcji gazu działają poprzez ciągłe monitorowanie powietrza w poszukiwaniu śladów niebezpiecznych gazów. Wykorzystują do tego różnego rodzaju sensory i detektory, które reagują na obecność określonych substancji w powietrzu, przekazując sygnał do centralnej jednostki sterującej.
Dopuszczalne stężenie gazu określa maksymalną ilość gazu w powietrzu, którą uznaje się za bezpieczną. Wartości te są różne dla różnych gazów i zależą od ich właściwości toksycznych czy łatwopalności. Są one zwykle określane przez przepisy BHP stosowane w konkretnym obiekcie.
Detektory gazu działają na zasadzie wykrywania specyficznych chemicznych lub fizycznych właściwości gazów. Mogą to być na przykład zmiany w przewodnictwie elektrycznym, reakcje chemiczne czy absorpcja światła.
Czujnik gazu aktywuje się, kiedy wykryje obecność gazu przekraczającą określony próg alarmowy. Wartość ta jest ustawiana w zależności od rodzaju gazu i poziomu zagrożenia.
W systemach sygnalizujących niedopuszczalny poziom stężenia gazu używa się różnych rodzajów czujników, w tym:
Systemy detekcji gazu znajdują zastosowanie w wielu różnych środowiskach, od przemysłowych po mieszkalne, zapewniając bezpieczeństwo i ochronę przed zagrożeniami związanymi z gazami.
W warsztatach samochodowych systemy te są niezbędne do monitorowania poziomu gazów wydzielanych przez pojazdy, zwłaszcza w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie gromadzenie się spalin może być niebezpieczne.
Podobnie jak warsztaty samochodowe, stacje kontroli pojazdów wykorzystują systemy detekcji gazu do monitorowania stężenia tlenku węgla i innych gazów toksycznych, które mogą być emitowane przez pojazdy.
W pomieszczeniach przemysłowych, gdzie istnieje ryzyko ulatniania się łatwopalnych gazów, takich jak gaz ziemny czy LPG, stosuje się systemy detekcji gazu do zapobiegania eksplozjom.
W halach garażowych, szczególnie podziemnych, detektory gazu monitorują stężenie CO i LPG, zapewniając bezpieczeństwo użytkowników.
W kotłowniach, gdzie często wykorzystuje się gazowe systemy grzewcze, detektory gazu są istotne do zapobiegania wyciekom i eksplozjom gazu.
Instalacja systemu detekcji gazów powinna być przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami.
Właściwy dobór i rozmieszczenie detektorów, prawidłowe połączenia i regularna konserwacja to kluczowe aspekty zapewniające skuteczność systemu. Montaż powinien być przeprowadzony przez uprawnionych techników, o czym możemy dokładnie przeczytać we wspomnianym już Rozporządzeniu MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej.
Rozdział 1 paragraf 3 pkt. 1:
"Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia ich do użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednio dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania(...)"
Systemy detekcji gazu są niezbędne w wielu miejscach, zapewniając bezpieczeństwo i ochronę przed zagrożeniami związanymi z gazami. Ich prawidłowe zastosowanie i eksploatacja wymaga wiedzy, doświadczenia i ścisłego przestrzegania przepisów prawnych. Dzięki nim możliwe jest skuteczne zapobieganie wypadkom, które mogą mieć katastrofalne skutki zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska.
Jeśli zależy Ci na prawidło zainstalowanym i skutecznym systemie detekcji, skontaktuj się z nami. W CNT-Polpatron, jako specjaliści od monitoringu pożarowego, mamy duże doświadczenie w projektowaniu i montażu tego typu zabezpieczeń.
